Floransa’daki Santa Maria del Fiore Katedrali’nin kubbesini inşa eden ilk modern mühendis ve yenilikçi İtalyan rönesans temsilcilerinden Filippo Brunelleschi. Brunelleschi bir mimar ve mühendis ve İtalya’daki erken Rönesans mimarisinin öncülerinden biri.
Floransa’daki Santa Maria del Fiore Katedrali’nin (Duomo) kubbesini inşa eden ilk modern mühendis ve yenilikçi bir problem çözücüdür. Katedralin inşası için geliştirdiği makinalar onu mühendisliğinin diğer başarı göstergelerinden.
Brunelleschi’nin matematikteki en önemli başarısı, ayna kullanarak doğrusal perspektif prensiplerini yeniden keşfettiği 1415 civarında gelmiş. Sadece mimar değilmiş aynı zamanda mucitmiş Brunelleschi. Optik, tekerlekler, mekanik sistemler üzerinde de çalışmış. 1377 yılında İtalya‘da Floransa şehrinde doğmuş Brunelleschi. Ailenin üç oğlundan ikincisiymiş. Babası Floransa’da seçkin bir notermiş. Brunelleschi başlangıçta bir kuyumcu ve heykeltıraş olarak eğitim görmüş.
O dönemlerde çıraklık eğitimi popüler olduğu için kuyumcu yanında çırak olarak başlamış. Bir süre sonra heykel yapmaya başlamış. Kısa zamanda yeteneği ortaya çıkmış ve 1398 yılında ipekçiler loncasına kabul girmiş. 1401 yılında Floransa Vaftizhanesinin ikinci bronz kapısı için yarışma açılmış. 3 kapı girişi bulunuyor vaftizhanenin. Büyük ve bronz kapılar oldukça pahalıya yapılıyormuş.
Yarışmaya katılanlar arasında Ghiberti ve Brunelleschi başarılı olarak çıkmış. İshak’ın kurban edilişi betimlenmiş.( Hz. İbrahim’in uzun süre hiç oğlu olmamış ve tanrı oğlunu kurban etmesini istemiş. İbrahim tam oğlunu öldürmek üzereyken melekler koç getirmiş ve oğlunu öldürmekten kurtulmuş) Panelde gotik form kullanılması ve herkesin eşit bronz kullanması sağlanmış. Ghiberti biraz daha az bronz kullanmış. İki mimarın birlikte çalışmasına karar vermiş jüri.Fakat Brunelleschi bu kararı beğenmediği için yarışmadan çekilmiş. Brunelleschi yarışmadan çekilince Ghiberti birinci olmuş.
Ghiberti, Rönesans devi Donatello’nun yardımıyla vaftizhane için başka bir bronz kapı setinde tamamlamış. Yüz yıl sonra Michelangelo kapılar hakkında, “Şüphesiz bunlar“ Cennetin Kapıları olmalı ”demiş. Hem Ghiberti hem de Brunelleschi tarafından üretilen muhteşem paneller, Floransa’daki Palazzo del Bargello’da bulunan Bargello Müzesi’nde hala görülebilir. 1401 yılında Brunelleschi, Donatello ile birlikte Roma‘ya gitmiş antik çağ yapılarını incelemiş. İki yıl sonra Floransa‘ya dönmüş.
1295 yılında gotik bir anlayışta yapılmaya başlanan Santa Maria del Fiore kilisesinin apsisin üzeri kapanmamış. Katedrali neredeyse bir asırdır inşaat halindeymiş. Çok geniş apsisi üzerinin nasıl bir kubbe inşa edileceğini çözememişler. Bunun için 1418’de başka bir yarışma düzenlemişler. Ghiberti ve Brunelleschi yarışmaya katılmışlar. Brunelleschi para ve kereste tasarrufu sağlayan yenilikçi fikirleri nedeniyle bu kez kazanmış.
Sanatçı, bu kubbeyi yaparken Roma’daki Pantheon Tapınağı’ndan etkilenmiş. Katedrali’in sekiz bölmeli kubbesinin, iç kubbesi35 m, dış kubbe 43 m çapındadır. 1420-1436 arasında yapılan kubbe kubbe, 42 m’lik bir açıklığı örtüyor. Tepesindeki aydınlık feneriyle ve 4.000.000’dan fazla tuğla kubbesiyle batı dünyasının en büyük mimari başarılarından biri.
1421 yılında gerçekleştirdiği San Lorenzo Kilisesinde Gotik etki tamamen kaybolmuş. Floransa’daki en büyük kiliselerden biri olan San Lorenzo kilisesine Brunelleschi tarafından Medici ailesi için mezar odası yapılmış. Geometrik öğeleri yoğun olarak kullanılmış olan eski kutsal eşya odasında daire kubbeyi, kare plana oturtmuş. Kilisenin Brunelleschi tarafından tamamlanan tek kısmı Sagrestia Vecchia’dır. ( Eski kutsal eşya odası) San Lorenzo kilisesinde Michelongelo tarafından tasarlanan yeni kutsal eşya odasıda bulunmakta.
Floransa’da Piazza Della Santissima Annunziata’da bulunan öksüzler yurdu 1419-24 yılları arasında Brunelleschi tarafından yapılmış. Bu zarif yarı dairesel kemer serisi, bir grup eski binayı birleştirmek için eklenmiş. İnce sütunlar üstünde kemer kullanımı ilkmiş. Santa Croce bazilikasında bulunan Pazzi Şapeli yine Brunelleschi tarafından yapılmış.Yapı sanatçının ölümünden sonra tamamlanmış. Antik bir roma tapınağı gibi görünmekte. Pantehonu anımsatıyor.
Brunelleschi tarafından yapılan San Spirito kilisesinde, Pazzi şapeline benzer bir çok öğe kullanılmakta.Gri yeşil tonlarında pietra serena tası burada daha çok kullanılmış. 1458 yılında yapımına başlanan Palazzo Pitti’nin mimarı net bilinmiyor. 16. yüzyıl sanat tarihçisi Giorgi Vasari’ye göre, sarayın mimarı Filippo Brunelleschi ve onun öğrencisi Luca Fancelli’miş. Brunelleschi, 15 Nisan 1446’da Floransa’da hayata veda etmiş ve Floransa kathedraline gömülmüş.
Filippo Brunelleschi Eserleri
